Hiểu đúng để được bảo vệ, làm việc hiệu quả và phát triển bền vững

Việc làm không chỉ là nguồn thu nhập, mà còn là cách để người khiếm thính thể hiện năng lực, xây dựng sự tự tin và hòa nhập xã hội. Tuy nhiên, để người lao động khiếm thính có thể yên tâm phát triển nghề nghiệp, việc nắm rõ các quyền lợi hợp pháp tại nơi làm việc là điều vô cùng quan trọng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ những quyền lợi mà người lao động khiếm thính được pháp luật bảo vệ, cũng như những hỗ trợ từ doanh nghiệp và xã hội mà bạn có thể yêu cầu để đảm bảo môi trường làm việc công bằng, an toàn và tôn trọng.

1. Quyền được tiếp cận công việc công bằng

Người lao động khiếm thính có quyền được tuyển dụng bình đẳng, không bị phân biệt đối xử vì khuyết tật của mình. Theo Luật Người khuyết tật Việt Nam (2010), doanh nghiệp và tổ chức tuyển dụng phải đảm bảo:

• Không từ chối tuyển dụng chỉ vì lý do khiếm thính nếu người đó đủ điều kiện làm việc.
• Tạo điều kiện trong khâu phỏng vấn, như có người phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu hoặc hình thức trao đổi bằng văn bản.
• Ưu tiên tiếp cận công nghệ, công cụ hỗ trợ phù hợp trong quá trình làm việc.

2. Quyền được điều kiện làm việc phù hợp

Doanh nghiệp có trách nhiệm xây dựng môi trường làm việc thuận lợi cho người khiếm thính:

• Thiết kế không gian phù hợp, hạn chế tiếng ồn không cần thiết, có tín hiệu hình ảnh thay vì âm thanh (chuông đèn, thông báo trực quan).
• Giao tiếp rõ ràng: Sử dụng văn bản, video phụ đề, ngôn ngữ ký hiệu hoặc các công cụ hỗ trợ khác để truyền đạt thông tin.
• Được tiếp cận đào tạo và thăng tiến như các nhân viên khác.

3. Quyền được bảo vệ và hỗ trợ về pháp lý

• Người lao động khiếm thính được bảo vệ bởi nhiều luật và chính sách.
• Luật Lao động quy định rõ về chế độ làm việc, tiền lương, thời gian nghỉ, và bảo hiểm.
• Luật Người khuyết tật yêu cầu các doanh nghiệp sử dụng từ 1-3% người lao động là người khuyết tật (tùy quy mô).
• Nếu quyền lợi bị xâm phạm, người lao động khiếm thính có quyền:
  • Khiếu nại tới công đoàn hoặc cơ quan chức năng.
  • Nhờ luật sư hỗ trợ, luật sư hỗ trợ pháp lý.

Lưu ý: Nhiều người khiếm thính không biết mình có thể yêu cầu phiên dịch viên miễn phí khi tham dự phỏng vấn, đào tạo hay tư vấn – hãy đừng bỏ lỡ quyền này!

4. Quyền được tham gia công đoàn và các hoạt động nội bộ

Người lao động khiếm thính có quyền:

• Gia nhập công đoàn, được bảo vệ quyền lợi tập thể và cá nhân.
• Tham gia đầy đủ các hoạt động nội bộ, nếu doanh nghiệp tổ chức các buổi sinh hoạt, đào tạo, dã ngoại.
• Đề xuất doanh nghiệp cung cấp phiên dịch viên hoặc chuyển tài liệu sang ngôn ngữ dễ tiếp cận.

5. Quyền được hưởng chế độ bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe

Người lao động khiếm thính được hưởng đầy đủ:

• Bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp theo luật định.
• Chế độ nghỉ phép, nghỉ bệnh, nghỉ thai sản bình đẳng với các lao động khác.
• Trong một số trường hợp, được ưu tiên khám sức khỏe định kỳ hoặc hỗ trợ phục hồi chức năng (nếu được xác định thuộc nhóm khuyết tật nặng).

Doanh nghiệp phải đóng bảo hiểm đúng và đủ như với các nhân viên bình thường.

6. Quyền được phát triển nghề nghiệp lâu dài

Người khiếm thính có quyền yêu cầu:

• Được đào tạo kỹ năng mới, nâng cao chuyên môn.
• Được xem xét lộ trình thăng tiến công bằng nếu hoàn thành tốt công việc.
• Có đánh giá năng lực minh bạch, không thiên vị hoặc hạ thấp năng lực vì lý do khiếm thính.

7. Những điều người lao động khiếm thính nên làm để bảo vệ quyền lợi

• Ghi lại các cuộc trao đổi quan trọng bằng văn bản.
• Lưu trữ hợp đồng lao động, bảng lương, thông báo.
• Tham khảo ý kiến từ các tổ chức hỗ trợ người khiếm thính khi cần tư vấn pháp lý.
• Tập thói quen giao tiếp rõ ràng, lịch sự, chủ động đề xuất các hỗ trợ cần thiết để làm việc tốt hơn.

Kết luận

Người khiếm thính hoàn toàn có thể làm việc hiệu quả, hòa nhập và phát triển nếu được tạo điều kiện đúng đắn. Việc hiểu rõ quyền lợi không chỉ giúp bạn được bảo vệ, mà còn là bước quan trọng để xây dựng hành trình nghề nghiệp vững chắc, tự tin và xứng đáng.

Nếu bạn đang đi làm hoặc chuẩn bị bước vào thị trường lao động, hãy ghi nhớ: Hiểu quyền lợi – Chủ động bảo vệ bản thân – Sẵn sàng phát triển.